Masseter คืออะไร ? เข้าใจหน้าที่และการดูแลกล้ามเนื้อบริเวณกราม

Masseter เป็นกล้ามเนื้อส่วนสำคัญบนใบหน้าของมนุษย์ มีหน้าที่หลักในการเคี้ยวอาหาร เป็นกล้ามเนื้อที่หนาและแข็งแรง ช่วยให้เราสามารถบดอาหารให้ละเอียด เพื่อย่อยอาหารได้อย่างมีประสิทธิภาพ บทความนี้จะพามาสำรวจโครงสร้างของ กล้ามเนื้อ Masseter หน้าที่หลัก อาการบาดเจ็บที่พบบ่อย ท่าออกกำลังที่มีประสิทธิภาพ บทบาทในชีวิตประจำวัน และวิธีการดูแลรักษากล้ามเนื้อส่วนนี้กัน

โครงสร้างของกล้ามเนื้อ Masseter

• องค์ประกอบหลักของแมสซีเตอร์

กล้ามเนื้อ Masseter หรือ กล้ามเนื้อกราม เป็นหนึ่งในกล้ามเนื้อที่แข็งแรงที่สุดในร่างกายเมื่อเทียบกับขนาด อยู่แต่ละด้านของใบหน้า โดยยึดจากกระดูกเชิงกรามลงมายังขากรรไกรล่าง

• จุดเกาะต้นและจุดเกาะปลายของกล้ามเนื้อ

กล้ามเนื้อยึดเกาะบริเวณส่วนบนกับกระดูกเชิงกราม ส่วนล่างกับมุมและก้านของขากรรไกรล่าง ส่วนใหญ่ห่อหุ้มด้วยชั้นผิวหนังและไขมันบนใบหน้า ซึ่งปกปิดลักษณะการทำงานที่แข็งแรงของมัน

หน้าที่หลักของกล้ามเนื้อ Masseter

• การเคลื่อนไหวหลัก

หน้าที่หลักของกล้ามเนื้อแมสซีเตอร์ คือ การเคี้ยว มันมีบทบาทสำคัญเมื่อเรารับประทานอาหารที่แข็ง โดยช่วยย่อยอาหารให้เป็นชิ้นเล็กลง เพื่อการย่อยที่มีประสิทธิภาพ

• บทบาทสนับสนุนการเคลื่อนไหวในร่างกาย

นอกเหนือจากการเคี้ยวแล้ว กล้ามเนื้อกรามยังช่วยให้ฟันบนและล่างเรียงตัวกันอย่างเหมาะสม รวมทั้งสนับสนุนข้อต่อขากรรไกรให้เคลื่อนไหวได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ ยังมีส่วนช่วยในการแสดงออกทางใบหน้าและรูปแบบต่าง ๆ

การบาดเจ็บที่พบบ่อยบริเวณกล้ามเนื้อ

• อาการบาดเจ็บจากการใช้งานมากเกินไป

เช่นเดียวกับกล้ามเนื้ออื่น ๆ กล้ามเนื้อกรามก็สามารถเกิดอาการบาดเจ็บจากการใช้งานมากเกินไปได้ เช่น การเคี้ยวหมากฝรั่งบ่อยเกินไป หรือการขบฟันแน่นจนเกินไป การฝึกออกกำลังกายเฉพาะส่วน (170) สามารถช่วยลดแรงตึงเครียดที่เกิดกับกล้ามเนื้อส่วนนี้ได้

• อาการบาดเจ็บเฉียบพลัน

แม้จะพบได้น้อย แต่การกระแทกบริเวณขากรรไกรโดยตรงสามารถส่งผลต่อกล้ามเนื้อได้ การบาดเจ็บเฉียบพลันอาจทำให้เกิดอาการกล้ามเนื้อฉีกขาด หรือบาดเจ็บรุนแรงมากขึ้น หากไม่ได้รับการรักษาอย่างเหมาะสม

การออกกําลังกายที่มีประสิทธิภาพ

• การออกกําลังกายแบบแยกส่วน

เพื่อเสริมความแข็งแรงให้กล้ามเนื้อแมสซีเตอร์ สามารถทำการออกกําลังกายเฉพาะเจาะจงโดยเน้นไปที่การเคลื่อนไหวของกรามได้เช่น การควบคุมการเปิดและปิดปาก โดยใช้มือหรืออุปกรณ์พิเศษสร้างแรงต้านทาน

• การออกกําลังกายแบบผสม

แม้ว่าจะไม่ได้ถูกนึกถึงโดยทั่วไปในการฝึกเพื่อเสริมความแข็งแกร่ง (166) แต่การออกกําลังกายแบบผสมผสานหลาย ๆ ท่าก็มีส่วนกระตุ้นกล้ามเนื้อกรามได้ เช่น การออกกำลังกายที่ต้องหายใจหนัก ๆ และการควบคุมขากรรไกรให้มั่นคง

ความสัมพันธ์ของแมสซีเตอร์กับกล้ามเนื้อใกล้เคียง

• ความสัมพันธ์ของกล้ามเนื้อที่ทํางานร่วมกัน

แมสซีเตอร์ทำงานร่วมกับกล้ามเนื้อใบหน้าอื่น ๆ โดยเฉพาะกล้ามเนื้อ Temporalis (299) ซึ่งช่วยให้การเคลื่อนไหวของขากรรไกรและการเรียงตัวของฟันอย่างมีประสิทธิภาพ

• ความสมดุลระหว่างความแข็งแรงและความยืดหยุ่น

สิ่งสำคัญคือต้องสมดุลระหว่างความแข็งแรงของกล้ามเนื้อแมสซีเตอร์กับความยืดหยุ่น คล้ายกับการรักษาสมดุลระหว่างการบริหารกล้ามเนื้อไบเซ็ปส์ (323) กับการยืดกล้ามเนื้อ การดูแลแมสซีเตอร์จึงต้องผสมผสานทั้งการออกกำลังกายและเทคนิคการผ่อนคลาย

การใช้กล้ามเนื้อกรามในชีวิตประจำวันำวัน

ทุกครั้งที่เราพูด รับประทานอาหาร หรือแม้แต่แสดงอารมณ์ แมสซีเตอร์ล้วนมีบทบาทสำคัญในกิจกรรมต่าง ๆ สำหรับผู้ที่ชื่นชอบร้องเพลงหรือเล่นเครื่องดนตรีเป่าลม หน้าที่ของกล้ามเนื้อนี้จะยิ่งเด่นชัดขึ้น สามารถเปรียบเทียบความสำคัญของมันเหมือนกับการออกกำลังกายส่วนขา (182) ที่จำเป็นสำหรับนักกีฬา โดยเน้นย้ำถึงความจำเป็นในการมีกล้ามเนื้อกรามที่แข็งแรงและมีสุขภาพดีในชีวิตประจำวัน

Masseter ไม่ใช่แค่กล้ามเนื้อบริเวณกราม เพื่อการเคี้ยวเท่านั้น แต่มียังความสำคัญอย่างยิ่งในกิจกรรมประจำวันหลายอย่าง ตั้งแต่การพูดไปจนถึงการแสดงอารมณ์ เช่นเดียวกับกล้ามเนื้อส่วนอื่น ๆ ในร่างกาย ควรได้รับการดูแลและใส่ใจ การออกกําลังกายที่เหมาะสม บวกกับความเข้าใจที่ดีเกี่ยวกับการทำงานและโครงสร้าง จะช่วยให้มีสุขภาพที่ดีในระยะยาวได้

คําถามที่พบบ่อย

1. สาเหตุของอาการปวดกล้ามเนื้อกรามเกิดจากอะไร?

อาการปวดกล้ามเนื้อแมสซีเตอร์ อาจเกิดจากสาเหตุหลายประการ เช่น การใช้งานมากเกินไปจากการเคี้ยวหรือขบฟันแน่น (นอนกัดฟัน), การกระแทกบริเวณขากรรไกรโดยตรง หรือแม้แต่ความเครียดที่ทำให้กัดกรามแน่น ในบางกรณีการสบฟันผิดปกติหรือข้อต่อขากรรไกรผิดปกติ อาจทำให้เกิดอาการตึงกล้ามเนื้อส่วนนี้ได้

2. ฉันจะผ่อนคลายกล้ามเนื้อ Masseter ได้อย่างไร?

วิธีผ่อนคลายกล้ามเนื้อบริเวณมุมขากรรไกร มีหลายวิธี เช่น

• นวดเบา ๆ บริเวณขากรรไกร
• ใช้ผ้านุ่มชุบน้ำอุ่นประคบ เพื่อผ่อนคลายความเมื่อยล้า
• หลีกเลี่ยงอาหารที่แข็งหรือต้องเคี้ยวนาน หากมีอาการปวดอยู่แล้ว
• ฝึกเทคนิคผ่อนคลายหรือออกกําลังกาย เพื่อป้องกันอาการกัดฟันแน่น

3. ฉันจะรู้ได้อย่างไรว่ากล้ามเนื้อกรามอ่อนแอ?

อาการของกล้ามเนื้อบริเวณกรามอ่อนแอ ได้แก่ มีปัญหาในการเคี้ยวอาหารแข็ง ปวดหรือไม่สบายเวลาอ้าปากกว้าง หรือแม้แต่รูปหน้าที่เปลี่ยนไป อย่างไรก็ตาม ควรปรึกษาแพทย์หากสงสัยว่ามีปัญหาใด ๆ

4. มีการออกกำลังกายเฉพาะเพื่อเสริมกำลังให้กล้ามเนื้อแมสซีเตอร์หรือไม่?

มีการออกกำลังกายเฉพาะเจาะจง เพื่อเสริมความแข็งแรงให้กล้ามเนื้อกราม เช่น การเปิดและปิดปากขณะใช้แรงต้าน การกดเบา ๆ บริเวณคาง และการใช้อุปกรณ์เสริมแรงต้าน เช่น ยางยืด ถือเป็นการฝึกที่ควรอยู่ภายใต้การดูแลของผู้เชี่ยวชาญ เพื่อให้มั่นใจว่าใช้เทคนิคที่ถูกต้องและหลีกเลี่ยงอาการบาดเจ็บ

อ้างอิง :

1. Verywell Health – Anatomy of the Masseter Muscle. https://www.verywellhealth.com/masseter-muscle-5089103

2. Healthline – 5 Exercises for a Defined and Muscular Jawline. https://www.healthline.com/health/fitness-exercise/jawline-exercises

3. LiveStrong – How to Exercise the Masseter Muscle. https://www.livestrong.com/article/454964-how-to-exercise-the-masseter-muscle/