Splenius Cervicis คืออะไร ? เรียนรู้หน้าที่และการฝึกบริหารกล้ามเนื้อคอ

Splenius Cervicis เป็นกล้ามเนื้อมัดหนึ่งที่สำคัญของคอ มีความสําคัญอย่างยิ่งต่อการเคลื่อนไหวและทำท่าทางต่าง ๆ ในกิจวัตรประจำวัน รวมไปถึงการออกกำลังกายต่าง ๆ ในบทความนี้จะพาคุณมาทำความเข้าใจเกี่ยวกับโครงสร้าง หน้าที่หลัก ท่าฝึกกายบริหาร และการดูแลกล้ามเนื้อส่วนนี้ เพื่อช่วยรักษาสุขภาพและการทํางานที่เหมาะสมของคอได้

Splenius Cervicis คืออะไร ?

• องค์ประกอบหลัก

กล้ามเนื้อสพลีเนียสเซอร์วิซิส มีลักษณะยาวและกว้าง เกาะติดกับกระดูกสันหลังบริเวณคอและระหว่างกระดูกสะบัก ตั้งอยู่ลึกลงไปและถูกปกคลุมจากกล้ามเนื้อหลังอื่น ๆ

• จุดเกาะต้นและจุดเกาะปลายของกล้ามเนื้อ

สพลีเนียสเซอร์วิซิสเกาะกับกระดูกคอผ่านเอ็นหลายเส้น เริ่มจากกระดูกสันหลัง T3 – T6 และเส้นใยกล้ามเนื้อเกาะที่ข้างกระดูก C1-3/4 เอ็นเหล่านี้ช่วยส่งผ่านแรงอย่างมีประสิทธิภาพ ทําให้คอเคลื่อนไหวได้อย่างราบรื่นและประสานกัน

หน้าที่หลักของกล้ามเนื้อสพลีเนียสเซอร์วิซิส

• การเคลื่อนไหวหลัก

บทบาทหลักของกล้ามเนื้อสพลีเนียสเซอร์วิซิส คือช่วยในการเหยียด, หมุนคอและงอไปด้านข้าง การทํางานคล้ายกับกล้ามเนื้อ Splenius Capitis (296) แต่แตกต่างตรงเล็กน้อยที่กล้ามเนื้อนี้ทำให้เคลื่อนไหวศีรษะไปข้างหลัง หูไปหาไหล่ และคางไปหาไหล่ได้

• กล้ามเนื้อที่สนับสนุนกลไกของกล้ามเนื้อคอ

นอกเหนือจากการเคลื่อนไหวคอเฉพาะจุดแล้ว กล้ามเนื้อสพลีเนียสเซอร์วิซิสยังมีบทบาทสนับสนุนในกลไกของร่างกายโดยรวม กล้ามเนื้อนี้ให้ความมั่นคงแก่กระดูกสันหลังคอ ทําให้การเคลื่อนไหวที่เกี่ยวข้องกับร่างกายส่วนบนช่วยค้ำพยุงคอ เช่น การออกกําลัง Shoulder (55)

การบาดเจ็บที่พบบ่อยซึ่งมีผลต่อกล้ามเนื้อคอ

• การบาดเจ็บจากการใช้งานมากเกินไป

กล้ามเนื้อสพลีเนียสเซอร์วิซิสมีโอกาสเกิดการบาดเจ็บจากการใช้งานซ้ำ ๆ หรือเกร็งบริเวณนั้นนานเกินไป โดยเฉพาะในผู้ที่มักปฏิบัติกิจกรรมที่ใช้ต้นคอบ่อย ๆ หรือผู้ที่นั่งท่าผิดปกติเป็นเวลานาน

• การบาดเจ็บเฉียบพลัน

การโยกหรือหมุนสะบัดคออย่างฉับพลัน อาจเกิดอาการ whiplash ได้ แต่อย่างไรก็ตาม อาการนี้มักเกิดขึ้นจากอุบัติเหตุทางรถยนต์ที่คอเกิดการสะบัดอย่างรุนแรง ทำให้เกิดการอักเสบหรือกล้ามเนื้อฉีกขาดได้ ซึ่งต้องรับการรักษาอย่างทันท่วงที

การออกกําลังกายที่มีประสิทธิภาพของ Splenius Cervicis

• การออกกําลังกายแบบแยกส่วน

การออกกําลังกายเพื่อกล้ามเนื้อเฉพาะที่เป้าหมาย ได้แก่ การยืดคออย่างนุ่มนวลและการหมุนคอ การออกกําลังกายเหล่านี้สามารถทั้งเสริมความแข็งแรงและคงความยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อสพลีเนียสเซอร์วิซิส ซึ่งสําคัญมากต่อการป้องกันการบาดเจ็บ

• การออกกําลังกายแบบผสมผสาน

การออกกําลังกายผสมผสานกับอุปกรณ์ เช่น การยกไหล่แบบ barbell shrug (100) สามารถกระตุ้นกล้ามเนื้อสพลีเนียสเซอร์วิซิสผ่านการยกขึ้นและลง และการผสมผสานความสมดุลการออกกําลังกายประเภทนี้ในโปรแกรมการฝึก strength training (166) อย่าลืมว่าต้องคงรักษาท่าทางที่ถูกต้องด้วย

ความสัมพันธ์กับกล้ามเนื้อข้างเคียง

• กล้ามเนื้อที่ทํางานร่วมกัน

กล้ามเนื้อนี้มักจะร่วมมือกับกล้ามเนื้อข้างเคียง เช่น กล้ามเนื้อลีเวเตอร์สแคปพูเล (302) กล้ามเนื้อทราพีเซียส (258) และกล้ามเนื้อคออื่น ๆ เพื่อสนับสนุนการหมุนคอในระยะที่หลากหลาย

• ความสมดุลระหว่างความแข็งแรงและความยืดหยุ่น

การสร้างความสมดุลควบคู่กับความยืดหยุ่นถือเป็นสิ่งสำคัญในการทำงานร่วมกันของกล้ามเนื้อที่สมดุล ด้วยการออกกำลังแบบ strength training จะเสริมสร้างความแข็งแรง และอย่าลืมคูลดาวน์หลังออกกำลังกายทุกครั้ง ช่วยให้กล้ามเนื้ออ่อนตัว ลดความเสี่ยงต่อการเกิดการบาดเจ็บ

กล้ามเนื้อสพลีเนียสเซอร์วิซิสในกิจกรรมประจําวัน

ในชีวิตประจําวันมีกิจกรรมมากมายที่กล้ามเนื้อสพลีเนียส เซอร์วิซิส เข้ามามีส่วนเกี่ยวข้อง เช่น การมองข้ามหัวไหล่ หรือหมุนคอ เพื่อมองการจราจรขณะขับรถ และการออกกําลังกายที่ใช้คอ เช่น การฝึกดึงข้อหรือโหนบาร์ (60) ก็กระตุ้นกล้ามเนื้อส่วนนี้ด้วยเช่นกัน สะท้อนให้เห็นถึงความสําคัญของมันต่อการเคลื่อนไหวและการออกกําลังกายในชีวิตประจําวัน

สรุปแล้ว การเข้าใจโครงสร้าง หน้าที่ และความสำคัญของกล้ามเนื้อ Splenius Cervicis มีความจำเป็นกับเราอย่างยิ่ง ด้วยบทบาทหน้าที่การทำงานของคอ ทำให้เราเคลื่อนไหว หมุนรอบด้านได้อย่างอิสระ และทำให้การออกกำลังกายมีประสทิธิภาพดีขึ้น ด้วยการเรียนรู้เกี่ยวกับการบาดเจ็บที่พบบ่อยและการออกกําลังกายที่เป็นประโยชน์ต่อสุขภาพของมัน ทำให้เป็นส่วนหนึ่งของการดูแลสุขภาพโดยรวม

คําถามที่พบบ่อย

1. ความแตกต่างหลักระหว่างกล้ามเนื้อสพลีเนียสเซอร์วิซิสและสพลีเนียสคาพิติสคืออะไร?

แม้ว่าทั้งสองกล้ามเนื้อจะอยู่ในกลุ่มกล้ามเนื้อเดียวกันและมีหน้าที่ในการเคลื่อนไหวคอที่คล้ายคลึง แต่ความแตกต่างหลักอยู่ที่จุดเกาะต้นและจุดเกาะปลาย กล้ามเนื้อสพลีเนียสเซอร์วิซิสเกาะกับกระดูกสันหลังคอ ขณะที่สพลีเนียสคาพิติสเกาะกับฐานของกะโหลกศีรษะ

2. ฉันสามารถเสริมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อสพลีเนียสเซอร์วิซิสโดยไม่ใช้น้ำหนักได้ไหม?

คุณสามารถเสริมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อนี้ได้ ด้วยการออกกําลังกายแบบไม่เคลื่อนที่ (isometric exercises) และการยืดคอเฉพาะจุด เช่น การหมุนคอหรือจับคอในท่างอหรือเหยียดเล็กน้อยแล้วค้างไว้เป็นระยะเวลาสั้น ๆ

3. กีฬาหรือกิจกรรมใดบ้างที่ทําให้กล้ามเนื้อสพลีเนียสเซอร์วิซิสทํางานหนักเกินไป?

กิจกรรมที่ต้องใช้การเคลื่อนไหวคอซ้ำ ๆ หรือจับคอในท่าผิดปกติเป็นเวลานาน เช่น ท่าโยคะบางอย่างหรือศิลปะการต่อสู้ มีโอกาสทําให้กล้ามเนื้อสพลีเนียสเซอร์วิซิสตึงเครียด จําเป็นต้องฝึกด้วยเทคนิคที่ถูกต้องและหยุดพักสลับกับการออกกําลังในกิจกรรมเหล่านี้

4. ท่าทางผิดปกติมีผลต่อสุขภาพของกล้ามเนื้อสพลีเนียสเซอร์วิซิสหรือไม่?

ส่งผลอย่างแน่นอน การโน้มตัวหรือมองลงต่ำอยู่ตลอดเวลา โดยเฉพาะจากการใช้อุปกรณ์ดิจิทัลนาน ๆ สามารถก่อให้เกิดการกดทับกล้ามเนื้อส่วนนี้ได้ ซึ่งจะทําให้เกิดอาการปวดเมื่อยหรือบาดเจ็บเรื้อรังได้ในระยะยาว เพื่อหลีกเลี่ยงการบาดเจ็บให้รักษาท่าทางตัวตรงและหยุดพักท่าทางเป็นระยะ ๆ จะช่วยบรรเทาปัญหาที่อาจเกิดขึ้นได้

อ้างอิง :

1. Barbend – The 5 Best Neck Exercises for More Mobility and Bigger Traps. https://barbend.com/best-neck-exercises/

2. KenHub – Splenius cervicis muscle. https://www.kenhub.com/en/library/anatomy/splenius-cervicis-muscle

3. Verywell Health – 10 Neck Stretches and Exercises for Pain, Posture, and Better Sleep. https://www.verywellhealth.com/neck-stretches-7557800