Sternocleidomastoid คืออะไร? กล้ามเนื้อคอโดดเด่นที่เราควรรู้จัก

Sternocleidomastoid หรือเรียกย่อ ๆ ว่า SCM เป็นกล้ามเนื้อที่อยู่ส่วนนอกของลำคอ มองเห็นเส้นได้ชัดเจนเมื่อเราหมุนหรืองอคอ นอกจากนี้ยังร่วมทำงานกับกล้ามเนื้ออื่น ๆ ในระหว่างการหายใจอีกด้วย ฉะนั้นแล้วการทำความเข้าใจเกี่ยวกับโครงสร้าง, หน้าที่, และการดูแลรักษาส่วนนี้จะช่วยให้คุณมั่นใจว่ากล้ามเนื้อจะทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ในบทความนี้จะให้ข้อมูลอย่างละเอียดเพื่อคุณโดยเฉพาะ พร้อมแล้วไปดูกันได้เลย

โครงสร้างของกล้ามเนื้อ Sternocleidomastoid

• ส่วนประกอบหลัก

กล้ามเนื้อสเตอร์โนไคลโดมาสตอยด์ เป็นกล้ามเนื้อยาวแบบแถบที่สามารถคลําและมองเห็นได้ง่ายทั้งสองข้างของลําคอ เอ็นยึดต่อของมันทําให้กล้ามเนื้อมีความแข็งแรง ช่วยให้ทํางานหลักๆ ได้ในการเคลื่อนไหวและยึดคงตําแหน่งของศีรษะ

• จุดเกาะต้นจุดเกาะปลาย

กล้ามเนื้อนี้มีเกาะต้นสองจุด ได้แก่ จุดเกาะต้นกระดูกอกและจุดเกาะต้นกระดูกไหปลาร้า และเส้นใยกล้ามเนื้อทั้งสองนี้จะรวมกันแล้วไปเกาะจุดเกาะปลายที่ มาสตอยด์ โพรเซส ซึ่งเป็นส่วนนูนใหญ่อยู่ด้านหลังใบหูบน เทมโพรัล โบนส์ ของกะโหลกศีรษะ

หน้าที่หลักของกล้ามเนื้อ Sternocleidomastoid

• การเคลื่อนไหวของศีรษะ

กล้ามเนื้อส่วนนี้มีบทบาทสําคัญในการเคลื่อนไหวของศีรษะในท่วงท่าต่าง ๆ เช่น การงอคอ, การหมุนศีรษะ, หรือการก้มศีรษะ เป็นต้น ซึ่งแน่นอนว่าถ้าปราศจาก SCM กิจวัตรประจําวันต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหวศีรษะก็จะไม่สามารถทำได้

• บทบาทสนับสนุนกลไกอื่น ๆ ในร่างกาย

นอกจากหน้าที่ช่วยในการหมุนศีรษะไปในทิศทางต่าง ๆ แล้ว กล้ามเนื้อนี้ยังมีบทบาทสําคัญในการรักษาท่าทางและการทรงตัว โดยเฉพาะเมื่อเราทําการออกกําลังกาย เช่น Plank (59) หรือ mountain climbers (177) กล้ามเนื้อนี้จะช่วยยึดเหนี่ยวศีรษะให้มั่นคง

การบาดเจ็บที่พบบ่อย

• การบาดเจ็บจากการใช้งานมากเกินไป

เนื่องจาก SCM เกี่ยวข้องกับกล้ามเนื้ออื่นในร่างกาย ในการทำกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหวคอซ้ำ ๆ อาจทําให้กล้ามเนื้อนี้ฉีกขาดได้

• การบาดเจ็บเฉียบพลัน

การหันคอแบบฉับพลันหรืออุบัติเหตุสามารถทำให้เกิดอาการบาดเจ็บได้ เช่น การเหวี่ยงคอจากอุบัติเหตุรถยนต์ หรือการสะบัดคออย่างรุนแรงระหว่างการเล่นกีฬา เป็นต้น

การออกกําลังกายที่มีประสิทธิภาพสำหรับกล้ามเนื้อ

• การออกกําลังกายแยกส่วน

การออกกําลังกายแยกส่วนมุ่งเป้าไปที่กล้ามเนื้อนี้โดยตรง ทำได้ด้วยการยืดคออย่างนุ่มนวลและการออกกําลังกายต้านทาน สามารถช่วยเสริมความแข็งแรงโดยไม่เพิ่มให้เกิดแรงกดที่มากเกินไป

• การเคลื่อนไหวท่าทางร่วมที่เกี่ยวข้อง

การออกกำลังกายด้วยท่า Pull up (60) หรือใช้แรงต้านอย่าง resistance training (205) ส่งเสริมให้กล้ามเนื้อนี้ทํางานร่วมกับกล้ามเนื้ออื่นๆ แม้ว่าจะไม่ใช่กล้ามเนื้อหลักที่ทํางาน แต่สเตอร์โนไคลโดมาสตอยด์ก็มีความสําคัญต่อการพยุงเพื่อยึดคงศีรษะและคอ

ความสัมพันธ์ของ Sternocleidomastoid กับกล้ามเนื้อข้างเคียง

• ความสัมพันธ์กับกล้ามเนื้อที่ทํางานร่วมกัน

กล้ามเนื้อสเตอร์โนไคลโดมาสทอยด์ไม่ได้ทํางานตามลําพัง แต่จะทํางานร่วมกับ Trapezius (258) และกล้ามเนื้ออื่นๆ ในคอและส่วนบนของหลัง เพื่อให้เกิดการเคลื่อนไหวที่ราบรื่นและประคองเพื่อเสถียรภาพของคอ

• การสร้างสมดุลระหว่างความแข็งแรงและความยืดหยุ่น

เช่นเดียวกับกล้ามเนื้อทั่วไป ควรคู่การฝึกฝนความแข็งแรงและยืดหยุ่นของเตอร์โนไคลโดมาสตอยด์ ด้วยการออกกำลังกายท่า Chest exercises(53) ช่วยเสริมทั้งสองสิ่งนี้ด้วยกันอย่างเท่าเทียม และป้องกันการบาดเจ็บที่อาจเกิดขึ้นได้ในชีวิตประจำวันอีกด้วย

บทบาทในชีวิตประจําวัน

อย่างที่ทราบกันดีแล้วว่า กล้ามเนื้อสเตอร์โนไคลโดมาสทอยด์ของเรานั้น ได้ใช้งานเกือบทุกกิจวัตรประจําวันที่เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหวศีรษะ ตั้งแต่ก้มลงมองหนังสือ หมุนศีรษะไปคุยกับคนข้างๆ หรือแม้แต่การออกกําลังกายแบบ HIIT (175) กล้ามเนื้อนี้ช่วยให้เราเคลื่อนไหวได้อย่างราบรื่นได้หลายอย่าง

สรุปได้ว่า กล้ามเนื้อสเตอร์โนไคลโดมาสตอยด์เป็นกล้ามเนื้อคอที่สําคัญ มีหน้าที่ไม่เพียงแค่การเคลื่อนไหวศีรษะเท่านั้น เมื่อเราทำความเข้าใจเกี่ยวกับโครงสร้าง, หน้าที่ และการดูแลนี้จะทำให้เราตระหนักถึงความสำคัญของกล้ามเนื้อนี้ อีกทั้งการตั้งเป้าออกกําลังกายแบบผสมผสาน จะช่วยสนับสนุนกล้ามเนื้อใกล้เคียง และส่งเสริมการทำกิจวัตรประจําวันของเราให้ง่ายขึ้น

คําถามที่พบบ่อย

1. หน้าที่หลักของกล้ามเนื้อนี้คืออะไร?

หน้าที่หลักของกล้ามเนื้อนี้ คือ สนับสนุนในการเคลื่อนไหวศีรษะในมุมต่างๆ เช่น การงอคอ, การก้มศีรษะไปด้านข้าง, และการหมุนศีรษะไปทางด้านตรงข้าม นอกจากนี้ยังมีบทบาทสําคัญในการยึดคงศีรษะในขณะทํากิจกรรมและการออกกําลังกายบางอย่าง

2. จะเสริมความแข็งแรงให้กล้ามเนื้อ SCM ได้อย่างไร?

เพื่อเสริมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ คุณสามารถยืดคอเบา ๆ และการออกกําลังกายที่มีต้านเฉพาะสําหรับกล้ามเนื้อนี้ นอกจากนี้แล้วการออกกําลังกายผสมผสาน เช่น Pull-ups ยังสามารถเสริมความแข็งแรงในฐานะที่มันทําหน้าที่ยึดคงศีรษะ

3. มีการออกกําลังกายใดบ้างที่ควรหลีกเลี่ยง หากกล้ามเนื้อนี้บาดเจ็บ?

โดยทั่วไปแล้วควรหลีกเลี่ยงกิจกรรมใดๆ ที่ทําให้เกิดอาการเจ็บปวดหรือเครียดต่อกล้ามเนื้อที่บาดเจ็บ จนกว่าจะหายดีเต็มที่ และหากคุณบาดเจ็บกล้ามเนื้อสเตอร์โนไคลโดมาสทอยด์ ควรปรึกษาแพทย์หรือนักกายภาพบําบัดเกี่ยวกับการออกกําลังกาย

4. กล้ามเนื้อสเตอร์โนไคลโดมาสตอยด์มีความเกี่ยวข้องกับกล้ามเนื้อคออื่นๆ อย่างไร?

กล้ามเนื้อนี้ทํางานสัมพันธ์กับกล้ามเนื้อคอและหลังส่วนบนอื่นๆ โดยเฉพาะกล้ามเนื้อ Trapezius ทําให้เกิดการเคลื่อนไหวของศีรษะและคอที่ราบรื่น ประสานสัมพันธ์กัน การสร้างสมดุลระหว่าง ความแข็งแรงและความยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อ

อ้างอิง :

1. Cleveland Clinic – Sternocleidomastoid (SCM) Muscle. https://my.clevelandclinic.org/health/body/24939-sternocleidomastoid-scm-muscle

2. Healthline – SCM Pain and What You Can Do. https://www.healthline.com/health/sternocleidomastoid-pain

3. WebMD – How to Stretch Your Neck. https://www.webmd.com/fitness-exercise/fitness-neck-stretches