Trapezius คือ? รู้จักกับกล้ามเนื้อ คอ บ่า ไหล่ ที่ส่งผลในชีวิตประจำวัน

Trapezius หรือที่เรียกกันทั่วไปว่า “Traps” เป็นกล้ามเนื้อสามเหลี่ยมขนาดใหญ่ที่ครอบคลุมบริเวณหลังส่วนบน, คอ และไหล่ ซึ่งเป็นหนึ่งในกล้ามเนื้อที่กว้างที่สุดบริเวณหลังและมีบทบาทสำคัญในการเคลื่อนไหวต่าง ๆ โดยเฉพาะการเคลื่อนไหวของไหล่และคอ บทความนี้จะพาคุณไปดูข้อมูลเกี่ยวกับโครงสร้าง, หน้าที่, การบาดเจ็บที่พบบ่อย, การออกกำลังกาย และความสัมพันธ์ระหว่างทราพีเซียสกับกล้ามเนื้อใกล้เคียง

โครงสร้างของกล้ามเนื้อ Trapezius

• องค์ประกอบหลักของทราพีเซียส

ทราพีเซียสแบ่งออกเป็น 3 ส่วนหลัก ได้แก่ ส่วนบน, ส่วนกลาง และส่วนล่าง แต่ละส่วนเหล่านี้มีบทบาทเฉพาะตัวในการเคลื่อนไหวและให้การสนับสนุนอวัยวะต่าง ๆ

• จุดเกาะต้นและจุดเกาะปลาย

กล้ามเนื้อมัดใหญ่นี้มีจุดเริ่มต้นจากฐานของกะโหลกศีรษะ, สายเอ็นนูคัล (Nuchal) และกระดูกสันหลังคอและอก จากนั้นจะยืดออกไปด้านข้างและลงมาต่อที่จุดต่าง ๆ บนเส้นกระดูกสะบัก (Scapula) และกระดูกไหปลาร้า (Clavicle)

หน้าที่หลักของทราพีเซียส

• การเคลื่อนไหวหลักของกล้ามเนื้อ

กล้ามเนื้อนี้มีพละกำลังในการช่วยเคลื่อนย้ายเส้นกระดูกสะบักไปในทิศทางต่าง ๆ เช่น การหมุนขึ้น, การเคลื่อนตัว (ถอยกลับ) และการหดเกร็ง โดยส่วนบนของทราพีเซียสจะช่วยในการยกเส้นกระดูกสะบักขึ้นเป็นหลัก ซึ่งจะเกิดขึ้นเมื่อคุณยักไหล่

• บทบาทที่สนับสนุนในกลไกร่างกายโดยรวม

ทราพีเซียสทำงานร่วมกับกล้ามเนื้ออื่น ๆ หลายมัดเมื่อมีการเคลื่อนไหว เช่น การทำท่า Barbell shrug (100) ทราพีเซียสและกล้ามเนื้ออื่น ๆ จะทำงานประสานกันอย่างราบรื่นเพื่อให้เคลื่อนไหวได้อย่างมีประสิทธิภาพ

อาการบาดเจ็บที่พบบ่อยในกล้ามเนื้อ Trapezius

• การบาดเจ็บจากการใช้งานกล้ามเนื้อมากเกินไป

เนื่องจากกล้ามเนื้อมัดใหญ่นี้เกี่ยวข้องกับกิจกรรมหลายอย่าง มันจึงมีโอกาสเกิดการบาดเจ็บจากการใช้งานมากเกินไปได้ เช่น การยกของหนักหรือการเคลื่อนไหวซ้ำ ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากไม่มีรูปแบบที่เหมาะสมอาจทำให้กล้ามเนื้อฉีกขาดได้

• การบาดเจ็บเฉียบพลัน

อุบัติเหตุหรือการกระแทกโดยตรงสามารถทำให้เกิดการบาดเจ็บต่อกล้ามเนื้อได้ การบาดเจ็บเหล่านี้อาจเกิดจากการล้มหรือการกระแทกโดยตรงที่บริเวณหลังส่วนบนหรือไหล่

การออกกำลังกายที่มีประสิทธิภาพสำหรับทราพีเซียส

• การออกกำลังแบบแยกส่วน

การออกกำลังกายแบบแยกส่วน เป็นการออกกำลังกายที่มุ่งเป้าไปที่ทราพีเซียสโดยเฉพาะ โดยไม่ต้องใช้กล้ามเนื้ออื่น ๆ มากนัก ซื่งหนึ่งในการออกกำลังกายแบบแยกส่วนที่ได้รับความนิยมคือ Dumbbell shrug (185) ที่จะกระตุ้นกล้ามเนื้อส่วนบนเป็นหลัก

• การออกกำลังกายแบบผสมที่เกี่ยวข้องกับทราพีเซียส

การออกกำลังกายแบบผสม เช่น ท่า Barbell deadlift (98) จะเกี่ยวข้องกับหลายกลุ่มกล้ามเนื้อ แม้ว่าเป้าหมายหลักอาจจะเป็นกล้ามเนื้อส่วนล่าง แต่ทราพีเซียสก็มีบทบาทที่สำคัญในการพยุงและช่วยสนับสนุนส่วนบนของร่างกายระหว่างการยกน้ำหนัก

ความสัมพันธ์ของ Trapezius กับกล้ามเนื้อข้างเคียง

• ความสัมพันธ์กับกล้ามเนื้อที่ทำงานร่วมกัน

ทราพีเซียสมักจะทำงานร่วมกับกล้ามเนื้อ เช่น กล้ามเนื้อ Rhomboids (259) และ Latissimus dorsi ยกตัวอย่างเช่น ในการออกกำลังกาย Back exercises (56) กล้ามเนื้อเหล่านี้จะช่วยกันประคับประคองและคงเสถียรภาพของเส้นกระดูกสะบักไว้

• ความสมดุลระหว่างความแข็งแรงและความยืดหยุ่น

การฝึกฝนกล้ามเนื้อทราพีเซียสที่ดีควรมีทั้งความแข็งแรงและความยืดหยุ่น ขณะที่การออกกำลังกายช่วยในการสร้างความแข็งแรง การยืดเหยียดอย่างสม่ำเสมอก็มีความสำคัญเท่าเทียมกันเพื่อรักษาความยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อ ความสมดุลนี้จะช่วยป้องกันการบาดเจ็บและส่งเสริมประสิทธิภาพที่ดีที่สุดในชีวิตประจำวัน

บทบาทของทราพีเซียสในกิจวัตประจำวัน

ไม่ว่าจะเป็นการยกถุงของใช้ที่ซื้อจากร้านค้าหรือการเอื้อมมือไปยังชั้นวางของสูง ๆ กล้ามเนื้อทราพีเซียสก็มีส่วนเกี่ยวข้องอย่างมากในกิจกรรมเหล่านี้ แม้แต่ในการเคลื่อนไหวพื้นฐาน เช่น การยืนตัวตรง กล้ามเนื้อนี้ก็มีบทบาทสำคัญเหมือนกัน หรือถ้าคุณเคยทำท่า Pull-up (60) คุณก็ได้ใช้ทราพีเซียส ร่วมกับกล้ามเนื้ออื่น ๆ ในการยกตัวขึ้น

สรุปได้ว่า ความเข้าใจเกี่ยวกับโครงสร้าง, หน้าที่ และการดูแลทราพีเซียส สามารถนำไปสู่ท่าทางที่ดีขึ้น, มีการออกกำลังที่เหมาะสมมากขึ้น และลดความเสี่ยงต่อการบาดเจ็บได้ โดยการรวมการออกกำลังกายเฉพาะ รวมถึงการตระหนักถึงสัญญาณเตือนของการใช้งานมากเกินไป และเข้าใจบทบาทของมันในกิจกรรมประจำวัน จะทำให้กล้ามเนื้อที่สำคัญนี้มีสุขภาพดีและมีความแข็งแกร่งขึ้นได้

คำถามที่พบบ่อย

1. อะไรคือสัญญาณที่แสดงถึง Trapezius ทำงานหนักเกินไป?

อาการของทราพีเซียสที่ทำงานหนักเกินไป ได้แก่ ปวดเฉพาะที่บริเวณคอ, บ่า และหลังส่วนบน นอกจากนี้ อาการตึง, การเคลื่อนไหวที่จำกัด หรือมีกล้ามเนื้อกระตุก อาการเหล่านี้อาจรุนแรงขึ้นเมื่อพยายามเคลื่อนไหวหรือยกสิ่งของ

2. มีการยืดเหยียดเฉพาะสำหรับกล้ามเนื้อทราพีเซียสหรือไม่?

มีการยืดเหยียดหลายอย่างที่ออกแบบมาเพื่อกล้ามเนื้อทราพีเซียสโดยเฉพาะ ซึ่งการยืดเหยีดอย่างหนึ่งที่พบบ่อยคือ โน้มศีรษะไปทางด้านหนึ่งอย่างนุ่มนวลในขณะที่กดไหล่อีกด้านหนึ่งลง การยืดอีกอย่างหนึ่งคือมองไปข้างหน้าแล้วค่อย ๆ เอียงคอไปมาทั้งสองด้าน การยืดแต่ละอย่างประมาณ 15-30 วินาทีจะช่วยคลายความตึงได้

3. การฝึกความแข็งแกร่งของทราพีเซียสโดยไม่ต้องใช้อุปกรณ์ ทำได้อย่างไร?

มีการออกกำลังกายแบบใช้น้ำหนักตัวหลายอย่างที่จะกระตุ้นทราพีเซียสได้ เช่น การทำท่า Scapular push-ups, Wall angels และ Y-raises นอกจากนี้การใช้ยางยืดออกกำลังกายก็สามารถให้การฝึกฝนที่ดีสำหรับทราพีเซียสและกล้ามเนื้อรอบข้างได้ด้วยเช่นกัน

4. ทำไมกล้ามเนื้อทราพีเซียสของถึงตึงบ่อย ๆ?

สาเหตุสำคัญของการตึงเรื้อรังของกล้ามเนื้อมัดนี้ ได้แก่ ท่าทางที่ไม่ดีโดยเฉพาะเวลาทำงานหรือใช้อุปกรณ์มือถือ รวมถึงความเครียดและความวิตกกังวลที่ทำให้บุคคลหลายคนอาจโยนหรือยกไหล่ขึ้นโดยไม่รู้ตัวเมื่อเครียด ซึ่งเทคนิคการยืดกล้ามเนื้อและการผ่อนคลายเป็นประจำจะสามารถช่วยบรรเทาความตึงเครียดนี้ได้

อ้างอิง :

1. National Library of Medicine – Anatomy, Back, Trapezius
2. VerywellHealth – Trapezius Muscle Anatomy and Function
3. Medicalnewstoday – What is the trapezius (traps) muscle?