Vastus Intermedius เป็นกล้ามเนื้องโดดเด่นด้วยตําแหน่งและหน้าที่ที่ไม่เหมือนใครในขาของเรา ด้วยการทำงานอย่างกลมกลืนของกล้ามเนื้อ เป็นกลไกที่เอื้อให้ร่างกายเคลื่อนไหวได้อย่างอิสระ ให้ความมั่นคงสำหรับข้อเข่าช่วยให้การเคลื่อนไหวในกิจวัตรประจำวันเป็นไปได้อย่างราบรื่น บทความนี้จะนำข้อมูลเชิงลึกการเข้าใจเกี่ยวกับโครงสร้าง, หน้าที่, และรวมไปถึงการออกกำลังกายอย่างถูกจุด เพื่อให้ทุกคนตระหนักถึงความสําคัญของกล้ามเนื้อมัดนี้ตั้งแต่ผู้ที่ชอบเดินเล่นธรรมดาๆ ไปจนถึงนักกีฬามืออาชีพ
โครงสร้างของกล้ามเนื้อ Vastus Intermedius
-
องค์ประกอบหลัก
กล้ามเนื้อนี้ตั้งอยู่ระหว่าง Vastus Medialis และ Vastus Lateralis ที่อยู่ลึกภายในส่วนหน้าของต้นขา เป็นส่วนหนึ่งของกลุ่มกล้าม Quadriceps ถูกห่อหุ้มโดยกล้ามอื่นๆ ที่อยู่ชั้นนอกกว่า
-
จุดเกาะต้นและจุดเกาะปลาย
กล้ามเนื้อนี้ ยึดด้านต้นกล้ามที่ผิวด้านหน้าโดยเกาะรอบเส้นที่ต่อเนื่อง เริ่มจากด้านหน้าและด้านข้างกลาง (anteromedially) บนเส้น intertrochanteric ของกระดูกต้นขา ลงไปตามแนวเส้น pectineal แล้วลงไปตามขอบใน linea aspera และจะมารวมกันที่ส่วนในของเอ็น quadriceps ขอบในของหัวเข่า
หน้าที่หลักของ Vastus Intermedius
-
การเคลื่อนไหวหลักในร่างกาย
แวสตัส อินเตอร์มีดีสมีบทบาทสําคัญในการยืดขา ทุกครั้งที่คุณยืดขาออกไป ไม่ว่าจะเป็นขณะฝึกการออกกำลังกายส่วนขา[182] หรือแม้แต่การลุกขึ้นจากท่านั่ง จะมีการทำงานของกล้ามเนื้อส่วนนี้เข้ามาเกี่ยวข้อง
-
หน้าที่สนับสนุนในกลไกอื่น ๆ
นอกเหนือจากการยืดขาแล้ว Vastus Intermedius ยังให้ความมั่นคงสำหรับข้อเข่า ช่วยให้การเคลื่อนไหวในกิจกรรมต่าง ๆ เช่น การเดิน, วิ่ง, และกระโดดนั้นราบรื่น มีการทํางานประสานกับกล้ามอื่นๆ เพื่อให้เกิดการเคลื่อนไหวที่ควบคุมได้อย่างแม่นยํา
อาการบาดเจ็บที่พบบ่อย
-
อาการบาดเจ็บจากการใช้งานมากเกินไป
กิจกรรมที่อาจเกิดความเสี่ยง เช่น การวิ่งหรือการปั่นจักรยาน ทำให้เกิดการเคลื่อนไหวกล้ามเนื้อในส่วนนี้ซ้ำไปซ้ำมา อาจทำให้เกิดการอักเสบหรือฉีกขาดได้ หรือแย่ไปกว่านั้น อาจะเกิดภาวะ quadriceps tendinitis ซึ่งเกิดการอักเสบของเอ็นที่เชื่อมต่อกล้าม quadriceps ได้
-
การบาดเจ็บเฉียบพลัน
การกระแทกโดยตรง หรือกระแทกอย่างรุนแรงระหว่างเล่นกีฬาอาจทําให้เกิดการฟกช้ำ หรือฉีกขาดรุนแรง อาการบาดเจ็บเหล่านี้มักต้องพักผ่อน รวมถึงการฟื้นฟูด้วยการออกกําลังกายเฉพาะ เพื่อให้หายดีสนิท
การออกกําลังกายที่มีประสิทธิภาพของแวสตัส อินเตอร์มีดีส
-
การออกกําลังกายเพื่อเน้นกล้ามเดี่ยว
แม้ว่าการออกกําลังกายที่มุ่งเป้าไปที่กล้ามเดียวอาจทำได้ยาก เพราะอยู่ตำแหน่งที่ค่อนข้างลึก แต่อย่างไรก็ตาม การออกกําลังกายแบบ leg extension บางรูปแบบ สามารถเน้นการทํางานของกล้ามนี้ได้
-
การเคลื่อนไหวร่วมกับกล้ามเนื้อมัดอื่น
ท่าสควอท(57) โดยเฉพาะใช้กับการสวอทพร้อมวางบาร์เบลบนไหล่ด้านหน้า(189) จะกระตุ้นได้มากที่สุด นอกจากนี้การออกกําลังกายผสานท่าทางอย่าง ลันจ์ก็เกี่ยวข้องกับกล้ามนี้เช่นกัน
ความสัมพันธ์กับกล้ามใกล้เคียง
-
ความสัมพันธ์กับกล้ามที่ทํางานร่วมกัน
แวสทัส อินเทอมิเดียส ไม่ได้ทํางานเดี่ยว ๆ แต่มันจะต้องใช้กล้ามเนื้อข้างเคียงโดยเฉพาะกล้าม quadriceps ชิ้นอื่นๆ เพื่อเสริมความสะดวกในการเคลื่อนไหวของขา รวมถึงการออกกําลังกายขา(52) ต่างๆ โดยยึดหัวเข่าให้อยู่ในรูปแบบที่ถูกต้อง
-
การสร้างดุลยภาพระหว่างความแข็งแรงและความยืดหยุ่น
เพื่อรักษาการทํางานของขาที่ดีที่สุด สําคัญอย่างยิ่งที่ต้องมั่นใจว่ามันไม่เพียงแต่แข็งแรงเท่านั้น แต่ต้องมีความยืดหยุ่นด้วย โดยการยืดเหยียดหลังการออกกำลังกาย ให้ความแข็งแรงจะช่วยรักษาดุลยภาพระหว่างความอึดและความยืดหยุ่นไว้
การทำงานของกล้ามเนื้อในชีวิตประจําวัน
ทุกก้าวที่คุณเดิน ไม่ว่าจะเป็นการเดินในสวนสาธารณะหรือการขึ้นบันได ล้วนเกี่ยวข้องกับกล้ามเนื้อส่วนนี้ทั้งนั้น การใช้งานของมันไม่ได้จํากัดอยู่เพียงแค่กิจกรรมในฟิตเนส แต่ยังมีบทบาทสําคัญในการเคลื่อนไหวประจําวัน ให้การสนับสนุนและเสถียรภาพแก่ข้อเข่าอีกด้วย
แม้ว่ากล้ามเนื้อนี้จะไม่เป็นที่รู้จักโดยทั่วไปเหมือนกล้ามอื่นๆ แต่ Vastus Intermedius ก็มีบทบาทสําคัญในการเคลื่อนไหวประจําวันและกิจกรรมกีฬาของเรา ด้วยการดูแลอย่างถูกต้อง การออกกําลังกายที่มีประสิทธิภาพและความเข้าใจถึงความสัมพันธ์กับกล้ามอื่นๆ สามารถช่วยให้ขามีสุขภาพที่ดีได้เป็นอย่างมาก
คําถามที่พบบ่อย
1. อะไรคือสิ่งที่ทําให้มันแตกต่างจากกล้าม quadriceps อื่นๆ?
กล้าม Vastus Intermedius มีความโดดเด่นที่ตําแหน่งของมัน ในขณะที่กล้าม quadriceps ชิ้นอื่นๆ อยู่ชั้นนอก กล้าเนื้อมัดนี้จะอยู่ลึกภายใน ซ่อนอยู่ระหว่างกล้าม Vastus Medialis และ Vastus Lateralis ทําให้มองไม่เห็นจากภายนอก
2. ท่าออกกําลังกายโดยฝึกเป้าหมายกล้ามเนื้อนี้มีอะไรบ้าง?
แม้ว่าจะยากที่จะเน้นกล้ามวาสตุส อินเทอมีเดียลิสโดยเฉพาะ เนื่องจากตําแหน่งที่อยู่ลึกภายใน ต้องจําไว้ว่ามันจะทํางานร่วมกับกล้าม quadriceps อื่นๆ เสมอ ซึ่งการออกกําลังกายบางอย่าง เช่น ท่าสควอท squats, front squat หรือ Lunges บางรูปแบบ สามารถเน้นการทํางานของกล้ามนี้ได้
3. มีสัญญาณใดบ้างที่แสดงถึงการบาดเจ็บของกล้ามเนื้อแวสทัส อินเทอมิเดียส?
การบาดเจ็บของกล้ามเนื้อนี้ อาจแสดงผ่านการปวดหรือเมื่อยล้าบริเวณด้านหน้าตอนกลางของต้นขา อาจมีการบวม เมื่อกดลงไปแล้วรู้สึกปวด หรือขยับได้จํากัดในกรณีรุนแรง หากสงสัยว่าบาดเจ็บ ควรพักการออกกำลังทุกชนิดให้ขาหายดี ถ้าหากอาการยังไม่ดีขึ้นให้ปรึกษาแพทย์เพื่อวินิจฉัยอาการอย่างละเอียด
4. ทําไมการรักษาความยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อแวสตัส อินเตอร์มีดีสจึงสําคัญ?
เช่นเดียวกับกล้ามเนื้ออื่นๆที่ต้องการความยืดหยุ่น แวสตัส อินเตอร์มีดีสก็เช่นกัน เพราะการที่สามารถยืดกล้ามเนื้อได้ดีจะช่วยให้มีช่วงการเคลื่อนไหวที่กว้างขึ้นและลดความเสี่ยงต่อการบาดเจ็บ ด้วยเหตุที่กล้ามนี้อยู่ลึกและทํางานตลอดในกิจกรรมประจําวัน การรักษาความยืดหยุ่นจะช่วยป้องกันอาการตึง, ฉีกขาด, หรืออาการเจ็บปวดที่อาจเกิดขึ้นได้
อ้างอิง :
1. Healthline – Vastus intermedius. https://www.healthline.com/human-body-maps/vastus-intermedius#1
2. WellAndGood – The Best Way to Stretch the Largest Muscle in Your Legs, According to a Physical Therapist. https://www.wellandgood.com/how-to-stretch-the-vastus-lateralis/
3. Women’s Health – 5 Quad Stretches To Do After A Long Run Or Lifting Session. https://www.womenshealthmag.com/fitness/a38760716/quad-stretches/